ในกระบวนการผลิตอาหารทุกประเภท “ความปลอดภัย” คือพื้นฐานที่ไม่ควรถูกมองข้าม โดยเฉพาะในธุรกิจไอศกรีมโฮมเมดที่เติบโตอย่างรวดเร็ว หลายคนอาจเริ่มต้นจากความรักในการทำขนม แต่การสร้างผลิตภัณฑ์ที่ทั้งอร่อยและปลอดภัยนั้น ต้องอาศัยหลักการที่เป็นระบบ

บทความนี้จะชวนคุณทำความเข้าใจ GHP (Good Hygiene Practices) และ การอบรมผู้สัมผัสอาหาร ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญในการยกระดับมาตรฐานการผลิตไอศกรีมของคุณ — ไม่ใช่แค่เพื่อให้ “ถูกต้อง” ตามหลักสุขาภิบาลเท่านั้น แต่เพื่อสร้างความเชื่อมั่นอย่างยั่งยืนให้กับลูกค้าและธุรกิจของคุณด้วย

การผลิตไอศกรีมโฮมเมดอย่างปลอดภัยตามหลัก GHP และการอบรมผู้สัมผัสอาหาร

GHP หรือ Good Hygiene Practices หมายถึง หลักเกณฑ์ แนวทางปฏิบัติ และขั้นตอนที่เหมาะสมในการรักษาสุขลักษณะของอาหาร โดยเน้นที่การจัดการด้านความสะอาดอย่างมีระบบ เพื่อลดหรือขจัดความเสี่ยงจากการปนเปื้อนของเชื้อโรค สารเคมี หรือสิ่งแปลกปลอมอื่นๆ ในทุกขั้นตอนของกระบวนการผลิตอาหาร ตั้งแต่การเลือกใช้วัตถุดิบ การเตรียม การแปรรูป ไปจนถึงการเก็บรักษาและจำหน่ายสินค้า เพื่อให้มั่นใจได้ว่าอาหารที่ถึงมือผู้บริโภคนั้นมีคุณภาพสูงสุด สะอาด ปลอดภัยต่อการบริโภค และลดโอกาสในการเกิดอันตรายต่อสุขภาพของผู้บริโภค

หลักเกณฑ์สำคัญของ GHP ประกอบด้วย:

1. สถานที่และอาคารผลิต

   • ต้องสะอาด เป็นระเบียบ ไม่มีแหล่งสะสมเชื้อโรคหรือแมลง

   • พื้น ผนัง และเพดานต้องเรียบ ไม่มีรอยแตกร้าวหรือหลุมบ่อ เพื่อป้องกันไม่ให้มีการสะสมของสิ่งสกปรก น้ำ และเชื้อโรคต่างๆ ที่อาจเป็นแหล่งกำเนิดของการปนเปื้อนในอาหารได้ง่าย ซึ่งจะเป็นที่สะสมของสิ่งสกปรกหรือเชื้อโรค และต้องทำจากวัสดุที่สามารถทำความสะอาดและฆ่าเชื้อโรคได้ง่าย เช่น กระเบื้อง หรือวัสดุที่เคลือบผิวเรียบมัน

2. เครื่องมือ อุปกรณ์ และภาชนะ

   • ทำจากวัสดุที่ได้รับการรับรองว่าปลอดภัยสำหรับการสัมผัสอาหาร เช่น สแตนเลส พลาสติกเกรดอาหาร (Food Grade) ต้องมีความทนทาน ไม่แตกหักหรือเสียรูปง่าย และไม่มีสารเคมีหรือโลหะหนักที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพตกค้างที่อาจละลายหรือหลุดออกมาปนเปื้อนในอาหาร

   • ต้องล้างทำความสะอาดด้วยน้ำยาล้างจานหรือสารทำความสะอาดที่ปลอดภัยสำหรับอาหาร แล้วจึงฆ่าเชื้อด้วยวิธีที่เหมาะสม เช่น ใช้น้ำร้อนหรือสารฆ่าเชื้อที่ได้รับการรับรอง ก่อนใช้งานทุกครั้ง เพื่อป้องกันการปนเปื้อนของเชื้อโรคและสิ่งสกปรก

3. สุขลักษณะส่วนบุคคล

   • ผู้ผลิตต้องรักษาความสะอาดส่วนตัว สวมผ้ากันเปื้อน หมวกคลุมผม ถุงมือ และผ้าปิดปาก ล้างมือให้สะอาด

   • ต้องไม่มีโรคติดต่อ หรือบาดแผลเปิด

4. การควบคุมกระบวนการผลิต

   • ควบคุมอุณหภูมิ เวลา และกระบวนการผลิตให้เหมาะสม

   • ป้องกันการปนเปื้อนข้ามระหว่างวัตถุดิบกับผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป

5. การเก็บรักษาและขนส่ง

   • เก็บรักษาวัตถุดิบและผลิตภัณฑ์ในอุณหภูมิที่เหมาะสม

   • ป้องกันการปนเปื้อนระหว่างการขนส่ง

การนำ GHP มาปรับใช้กับการทำไอศกรีมโฮมเมด

การผลิตไอศกรีมโฮมเมดแม้เป็นกิจกรรมขนาดเล็ก แต่ความปลอดภัยของผู้บริโภคยังเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องใส่ใจ ดังนั้นการนำ GHP มาปรับใช้ในกระบวนการผลิตไอศกรีมจะช่วยสร้างมาตรฐานความปลอดภัยและยกระดับคุณภาพของผลิตภัณฑ์ได้ ดังนี้:

1. สถานที่ผลิต

   • จัดสภาพแวดล้อมที่สะอาด สว่างและระบายอากาศดี ป้องกันฝุ่นและแมลง

   • ใช้วัสดุที่ทำความสะอาดง่าย เช่น พื้นกระเบื้อง

2. เครื่องมือและอุปกรณ์

   • เลือกใช้เครื่องมือจากวัสดุที่ปลอดภัย เช่น สแตนเลส พลาสติก Food Grade

   • ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อเครื่องมือทุกครั้งก่อนและหลังใช้งาน

3. สุขลักษณะส่วนบุคคล

   • สวมหมวก ผ้ากันเปื้อน ถุงมือ และผ้าปิดปากทุกครั้งที่ทำไอศกรีม

   • ล้างมือให้สะอาดก่อนเริ่มงานและทุกครั้งหลังสัมผัสสิ่งสกปรก

4. การควบคุมกระบวนการผลิต

   • ควบคุมอุณหภูมิของเบสไอศกรีมระหว่างการพาสเจอร์ไรซ์และทำเย็น

   • แยกภาชนะที่ใช้กับวัตถุดิบสด เช่น นม ไข่ ออกจากภาชนะที่ใช้กับผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป โดยอาจใช้ระบบ Color Code หรือกำหนดสีของภาชนะเพื่อป้องกันการปนเปื้อนข้ามประเภทวัตถุดิบ

5. การเก็บรักษา

   • เก็บไอศกรีมในตู้แช่แข็งที่มีอุณหภูมิคงที่ -18 องศาเซลเซียสหรือต่ำกว่า

   • ใช้ภาชนะปิดมิดชิด ป้องกันกลิ่นและการปนเปื้อนจากภายนอก

การอบรมผู้สัมผัสอาหาร: เสริมความรู้ เสริมความมั่นใจ

การอบรมผู้สัมผัสอาหาร (Food Handlers Training) ถือเป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบที่สำคัญในการยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยของอาหาร ไม่ว่าจะเป็นการผลิตในระดับอุตสาหกรรม หรือระดับโฮมเมดก็ตาม โดยเฉพาะผู้ที่ทำไอศกรีมเพื่อจำหน่าย หากผ่านการอบรมนี้จะสามารถเพิ่มความน่าเชื่อถือให้แก่ผลิตภัณฑ์ได้อย่างมาก

วัตถุประสงค์ของการอบรม:

• เพื่อให้เข้าใจหลักสุขลักษณะส่วนบุคคลในการจัดการอาหาร

• เพื่อเรียนรู้การป้องกันการปนเปื้อน ทั้งทางกายภาพ เคมี และชีวภาพ

• เพื่อทราบแนวทางการดูแลความสะอาดของสถานที่และอุปกรณ์

• เพื่อรู้วิธีการจัดการกับเหตุการณ์ฉุกเฉินด้านความปลอดภัยของอาหาร

เนื้อหาที่มักอบรมประกอบด้วย:

• หลักการพื้นฐานของ GHP และความปลอดภัยอาหาร

• วิธีล้างมืออย่างถูกต้อง

• การแต่งกายที่เหมาะสมในพื้นที่ผลิตอาหาร เช่น หมวกคลุมผมที่ปิดใบหูควรทำจากวัสดุที่ป้องกันการหลุดร่วงของเส้นผมได้ดี เช่น วัสดุแบบเยื่อกระดาษหรือแบบผ้าไม่ถักทอ (non-woven) ถุงมือต้องเป็นชนิดที่ปลอดภัยต่อการสัมผัสอาหาร เช่น ถุงมือไนไตรล์หรือถุงมือพลาสติก Food Grade และหน้ากากอนามัยควรเป็นชนิดที่มีประสิทธิภาพในการกรองฝุ่นและละอองน้ำลายได้ตามมาตรฐาน เช่น หน้ากากอนามัยทางการแพทย์หรือหน้ากากอนามัยแบบใช้ครั้งเดียว

• การแยกวัตถุดิบดิบ-สุก และการป้องกันการปนเปื้อนข้าม

จัดอบรมโดยใคร และต้องทำอย่างไร?

เริ่มต้นอย่างไรหากคุณต้องการเข้าอบรม:

1. ตรวจสอบหลักสูตรที่เปิดอบรม: เลือกหลักสูตรที่ได้รับการรับรองจากหน่วยงานที่เชื่อถือได้ เช่น กรมอนามัย หรือ อย. โดยพิจารณาจากรูปแบบการเรียนที่เหมาะสม เช่น ออนไลน์หรือออนไซต์

2. เลือกหน่วยงานที่จัดอบรม: หน่วยงานภาครัฐและเอกชนที่ได้รับอนุญาตจาก อย. ได้แก่:

   • กรมอนามัย (ผ่านเว็บไซต์ https://foodhandler.anamai.moph.go.th/ ซึ่งเป็นช่องทางอบรมออนไลน์ที่ได้รับการรับรองจากกรมอนามัย และให้ข้อมูลเกี่ยวกับหลักสูตรการอบรม รายละเอียดเนื้อหา รวมถึงขั้นตอนการสมัครที่ชัดเจน)

   • สถาบันอาหาร หรือ National Food Institute (NFI) ซึ่งเป็นหน่วยงานเครือข่ายของกระทรวงอุตสาหกรรม ให้บริการองค์ความรู้ เทคโนโลยี และสนับสนุนการพัฒนาอุตสาหกรรมอาหารไทย

   • สมาคมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางอาหารแห่งประเทศไทย (Food Science and Technology Association of Thailand - FoSTAT)

   • สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดใกล้บ้าน

3. ลงทะเบียนและเข้าอบรม: สามารถสมัครผ่านเว็บไซต์หรือโทรติดต่อโดยตรง หลักสูตรออนไลน์บางแห่งเรียนรู้ได้ทันทีผ่านระบบ E-learning

4. รับใบประกาศนียบัตร: หลังผ่านการอบรม จะได้รับใบประกาศนียบัตรการอบรมสุขาภิบาลอาหารสำหรับผู้สัมผัสอาหาร ซึ่งสามารถใช้เป็นหลักฐานประกอบธุรกิจและเพิ่มความน่าเชื่อถือในผลิตภัณฑ์ของคุณ

สำหรับผู้ทำไอศกรีมโฮมเมด การมีใบประกาศนียบัตรการอบรมสุขาภิบาลอาหารสำหรับผู้สัมผัสอาหาร ถือเป็นสัญลักษณ์ของความใส่ใจในคุณภาพ ช่วยเสริมความเชื่อมั่นแก่ผู้บริโภค และเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยยกระดับธุรกิจของคุณให้ดูเป็นมืออาชีพมากยิ่งขึ้น

🧼 การนำหลัก GHP มาประยุกต์ใช้ และการเข้าร่วมอบรมผู้สัมผัสอาหาร ไม่ได้เป็นแค่ “ภาระ” แต่คือ การลงทุนในความไว้วางใจ
ลูกค้าของคุณอาจมองไม่เห็นว่าเบื้องหลังไอศกรีมถ้วยนั้นมีความใส่ใจมากแค่ไหน...
แต่พวกเขาจะ “รู้สึกได้” จากความสะอาด ความปลอดภัย และความสม่ำเสมอในคุณภาพ

หากคุณกำลังเริ่มต้น หรือกำลังวางแผนพัฒนาธุรกิจไอศกรีมของคุณให้ปลอดภัยและได้มาตรฐานมากขึ้น Miss Icecream พร้อมเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนคุณทุกขั้นตอน